Placówki medyczne w świetle ustawy regulującej zapobieganie, przeciwdziałanie i zwalczanie COVID-19 - Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych

Co reguluje ustawa?

Przepisy ww. aktu prawnego określają zasady oraz tryb podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia i przecięcia dróg szerzenia się choroby wywołanej wirusem SARS- CoV-2. Uregulowane zostały zadania organów administracji publicznej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania tej choroby, uprawnienia i obowiązki świadczeniobiorców, świadczeniodawców oraz osób przebywających na obszarze Polski, a także zasady pokrywania kosztów realizacji zadań związanych przeciwdziałaniem COVID-19, w szczególności tryb finansowania świadczeń opieki zdrowotnej dla osób z podejrzeniem zakażenia lub zakażeniem tą chorobą w celu zapewnienia tym osobom właściwego dostępu do diagnostyki i leczenia.

Świadczenia opieki zdrowotnej w związku z rozprzestrzenianiem wirusa SARS- CoV-2

W art. 7 ustawy określono zasady udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS- CoV-2 oraz zasady finansowania tych świadczeń. Świadczenia opieki zdrowotnej udzielane są przez podmioty wykonujące działalność leczniczą wpisane do wykazu, opracowywanego przez właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w porozumieniu z wojewodą. W wykazie są umieszczane podmioty wykonujące działalność leczniczą, przy uwzględnieniu potrzeb wynikających z zabezpieczenia dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej na obszarze województwa, a także strukturę organizacyjną tych podmiotów, rodzaj wykonywanej działalności leczniczej oraz zasoby kadrowe i sprzętowe. Przedmiotowe wykazy są publikowanie w wojewódzkich dziennikach urzędowych oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Narodowego Funduszu Zdrowia (na stronach internetowych urzędów wojewódzkich oraz oddziałów wojewódzkich NFZ). Świadczenia opieki zdrowotnej związane z przeciwdziałaniem COVID-19 są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia ze środków pochodzących z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister zdrowia, na podstawie sprawozdań i rachunków składanych do właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Finansowanie odbywa się w formie opłaty ryczałtowej za utrzymanie stanu gotowości do udzielania tych świadczeń oraz ceny odpowiadającej liczbie i rodzajowi świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych w przyjętym okresie rozliczeniowym. Co istotne do sprawozdawania i rozliczania świadczenia opieki zdrowotnej, o których mowa powyżej, nie stosuje się przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W art. 10 ustawy przewidziano możliwość nałożenia na podmiot leczniczy obowiązek wykonania określonego zadania w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. Obowiązek ten dotyczy podmiotów leczniczych będących spółkami kapitałowymi, w których jedynym albo większościowym udziałowcem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa lub podmiot leczniczy będący samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej a także państwową jednostką budżetową. W szczególności obowiązki te mogą dotyczyć zmian w strukturze organizacyjnej podmiotu leczniczego lub przekazania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz aparatury i sprzętu medycznego, w celu zapewnienia kontynuacji udzielenia świadczeń zdrowotnych w innym podmiocie leczniczym.

Uprawnienia Państwowej Inspekcji Sanitarnej Zgodnie z art. 17 ustawy, wprowadzającym zmiany w ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, uprawniono Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego do zobowiązania m. in podmiotów wykonujących działalność leczniczą do podejmowania określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych oraz udostępnienia niezbędnych informacji. Ponadto główny inspektor sanitarny został uprawniony do wydawania odpowiednich zaleceń i wytycznych w stosunku do tych podmiotów. Podkreślić należy, że także i wszystkie osoby fizyczne przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane do ich stosowania.

Przepisy dotyczące hospitalizacji i kwarantanny

Celem zapobiegania szerzeniu się wirusa SARS- CoV-2, osoby chore albo osoby podejrzane o zachorowanie podlegają obowiązkowej hospitalizacji. Z kolei osoby zdrowe, które pozostawały w styczności z osobami chorymi podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej. W przypadku podejrzenia SARS- CoV-2 okres ten wynosi 14 dni, licząc od ostatniego dnia styczności z osobami chorymi. Warto dodać, że wspomniana obowiązkowa kwarantanna lub nadzór epidemiologiczny, mogą być stosowane wobec tej samej osoby więcej niż raz tj. do czasu stwierdzenia braku zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.

Wprowadzenie stref związanych z wystąpieniem epidemii

Zgodnie z założeniami ustawy w przypadku wystąpienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego o charakterze i w rozmiarach przekraczających możliwości działania właściwych organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów będzie mogła określić, w drodze rozporządzenia zagrożony obszar wraz ze wskazaniem rodzaju strefy, na którym wystąpił stan epidemii lub stan zagrożenia epidemicznego oraz rodzaj stosowanych na tym terenie rozwiązań. Treścią rozporządzenia można ustanowić czasowe ograniczenia, obowiązki i nakazy, o których mowa w art. 46 ust. 4 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, czasową reglamentację zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły, zakaz opuszczania miejsca kwarantanny, zakaz opuszczania strefy zero przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie. Jako strefę zero zdefiniowano obszar, na którym wystąpił stan epidemii, znajdujący się bezpośrednio wokół ogniska wirusa, podlegający ograniczeniom, w szczególności zakazom, nakazom oraz środkom kontroli. Ponadto wprowadzono strefę buforową rozumianą, jako obszar wokół strefy zero, podlegający ograniczeniom, w szczególności zakazom lub nakazom dotyczącym przemieszczania się ludzi; strefę zagrożenia - obszar, na którym możliwe jest ryzyko wystąpienia stanu epidemii; zagrożony obszar – obszar jednej lub kilku jednostek podziału terytorialnego kraju lub obszar określony w sposób inny niż przez odniesienie do jednostek podziału terytorialnego kraju; miejsce kwarantanny – odrębny obiekt budowlany czasowego pobytu osób chorych lub podejrzanych o zachorowanie, w którym prowadzi się kwarantannę.

Tekst ustawy dostępny jest pod adresem:

Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych

http://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/2020/374

Teksty rozporządzeń Ministra Zdrowia związane z COVID- 19 dostępne są pod adresami: 1) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 marca 2020 r. sprawie wykazu chorób powodujących powstanie obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego oraz okresu obowiązkowej kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego

http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000376

2) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 marca 2020 r. w sprawie wykazu chorób powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000375/O/D20200375.pdf

dr n. prawn. Maciej Niezabitowski – Adwokat, Koordynator Zespołu Prawnego Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych, Wiceprzewodniczący Sekcji Prawa Medycznego i Farmaceutycznego Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie